Altılı Masa’nın Ankara’da düzenlediği ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi’ toplantısında konuşan Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Serap Yazıcı, “Hazırladığımız teklif, anayasa tarihimizde birinci kez savunma makamını anayasal bir statüye kavuşturmuştur. Bu çok değerli bir yeniliktir. Böylelikle yargılama sürecinde savcılık makamıyla savunma makamı eşit statüye kavuşturulacağından hukuk devleti unsurunun en kıymetli ögesi olan adil yargılanma hakkı garanti altına alınmıştır. ve bu hakkın savunma hakkı boyutu, silahların eşitliği boyutu garanti edilmiştir. Türkiye Barolar Birliği’nin özerkliği sağlanarak avukatlık mesleğine hak ettiği prestij kazandırılmıştır” dedi.
Altılı Masa, ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi’ni Ankara’da düzenlediği toplantıda kamuoyuna açıkladı. Toplantıda konuşan Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Serap Yazıcı, şunları söyledi:
“Bugün sizlere açıklamakta olduğumuz anayasa değişikliği teklifimiz, 28 Şubat 2022’de Genel Başkanlarımız tarafından imzalanarak kamuoyuna açıklanan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni temel almıştır. Bu metin, özünde, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yürürlükten kaldırılmasını ve yerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçmeyi vaat etmektedir. Ne var ki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin devletin bütün organ ve kurumlarını kıymetli ölçüde zaafa uğramış, tahminen en büyük hasar yargı organı bakımından ortaya çıkmıştır.
“BİR YANDAN YARGI MENSUPLARININ BİREYSEL BAĞIMSIZLIKLARINI DİĞER YANDAN YARGI KURULUŞLARINA KURUMSAL BAĞIMSIZLIKLARINI GARANTİ EDECEK BAZI YENİLİKLERE YER VERDİK”
Bu nedenle Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni, hükümet sistemi değişikliğinin yanında gerçek bir hukuk devletini inşa edebilmek için yargının bağımsızlığını sağlayacak değerli yenilikleri vaat etmiştir. Hazırladığımız teklifte bir yandan yargı mensuplarının kişisel bağımsızlıklarını öteki yandan yargı kuruluşlarının kurumsal bağımsızlıklarını garanti edecek kimi yeniliklere yer verdik.
“HAKİMLER İÇİN HAKİMLER KURULU, SAVCILAR İÇİN SAVCILAR KURULU’NUN OLUŞACAĞI BİR YAPIYA YER VERDİK”
Yargı mensuplarının ferdi bağımsızlıklarını güçlendirmek maksadıyla anayasamızın 139’uncu maddesine hakimler ve savcılar için coğrafi teminat unsurunu ekledik. Öte yandan hakimler için Hakimler Kurulu, savcılar için Savcılar Kurulu’nun oluşacağı bir yapıya yer verdik. Yargıçlar Şurası, yargıçların özlük hakları konusunda, Savcılar Heyeti ise savcıların özlük hakları konusunda karar verecektir. Bu iki organın üye kompozisyonu ve üyelerinin seçiminde izlenen yol, çoğulcu bir yapıyı yaratmayı amaçlamıştır. Öte yandan her iki konseyin da kimi üyelerini seçme yetkisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne tanınmış, böylelikle bu şuraların demokratik meşruiyet temeline dayanması sağlanmıştır. Ek olarak her iki konseyin kararları yargı kontrolüne açılmıştır.
“HAZIRLADIĞIMIZ ÖNERİ, ANAYASA TARİHİMİZDE İLK DEFA SAVUNMA MAKAMINI ANAYASAL BİR STATÜYE KAVUŞTURMUŞTUR”
Hazırladığımız teklif, anayasa tarihimizde birinci kez savunma makamını anayasal bir statüye kavuşturmuştur. Bu çok kıymetli bir yeniliktir. Böylelikle yargılama sürecinde savcılık makamıyla savunma makamı eşit statüye kavuşturulacağından hukuk devleti unsurunun en değerli ögesi olan adil yargılanma hakkı teminat altına alınmıştır. ve bu hakkın savunma hakkı boyutu, silahların eşitliği boyutu garanti edilmiştir. Türkiye Barolar Birliği’nin özerkliği sağlanarak avukatlık mesleğine hak ettiği itibar kazandırılmıştır.
“15 ÜYEDEN OLUŞAN ANAYASA MAHKEMESİ’NİN AĞIR İŞ YÜKÜ DİKKATE ALINARAK 22 ÜYEDEN OLUŞMASI SAĞLANMIŞTIR”
Hazırladığımız teklif Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşunu, yapısını, üyelerinin kompozisyonu, seçimlerinde izlenen yöntemi çalışma usullerini ve yetkilerini yeniden düzenlemiştir. Bugün 15 üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi’nin ağır iş yükü dikkate alınarak 22 üyeden oluşması sağlanmıştır. Hala Anayasa Mahkemesi iki daire ve bir genel şura halinde çalışmaktadır. Bu yapı ağır iş yükünü karşılayamamaktadır. Bu sebeple teklifimizi Anayasa Mahkemesi’nin dört daire ve bir genel kuruldan oluşmasını sağlamaktadır.
“TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERE İLİŞKİN MİLLETLERE ARASI ANLAŞMALARIN KANUNLARIN ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİNDE ÖLÇÜ NORM OLMASI SAĞLANMIŞTIR”
Anayasa Mahkemesi’nin yetkilerine yenileri eklenerek anayasanın üstünlüğü ve hukukun üstünlüğünün garanti edilmesi sağlanmıştır. Bu bağlamada temel hak ve hürriyetlere ait milletlerarası mutabakatların kanunların anayasaya uygunluk kontrolünde ölçü norm olması sağlanmıştır. Bu sayede 2004’te Anayasamızın 90’ıncı hususuna eklenen değişiklik, yaptırıma kavuşacaktır. Öte yandan bu değişiklik ülkemizdeki insan haklarının alanını genişletecek ve daha kıymetlisi Türkiye’nin uluslararası itibarını güçlendirecektir.
Bireysel başvuruların alanı, sosyal hakları kapsayacak biçimde genişletilmiştir. Bireysel başvuruların konusunu oluşturan hak ihlalleri, eğer Anayasa Mahkemesi’nin kontrolüne otabi bir normun hukuka karşıtlık probleminden kaynaklanıyorsa Anayasa Mahkemesi ferdî müracaatın yanından o hukuka karşıtlık sıkıntısına da inceleyerek sonuca bağlayabilecektir.
“YÜKSEK SEÇİM KURULU’NUN SEÇME, SEÇİLME VE SİYASİ FAALİYETLERLE İLGİLİ KARARLARI BİREYSEL BAŞVURULARA KONU OLABİLECEK ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN DENETLENEBİLECEKTİR”
Nihayet devlet organları ortasındaki yasama, yürütme ve yargı organları ortasındaki yetki uyuşmazlıklarını karara bağlama yetkisi de tekrar Anayasa Mahkemesi’ne tanınmıştır. Anayasamızın yasama bölümünde düzenlenen Yüksek Seçim Kurulu adıyla ve yerine getirdiği fonksiyonla uyumlu olarak yüksek yargı kuruluşlarını düzenleyen maddeler arasına alınmıştır. Yüksek Seçim Kurulu önerimiz çerçevesinde iki daire ve bir genel kuruldan oluşacaktır. Böylece kurulun aldığı kararlar, itiraz denetimine konu olabilecektir. Ama çok daha önemlisi, Yüksek Seçim Kurulu’nun seçme, seçilme ve siyasi faaliyetlerle ilgili kararları kişisel müracaatlara husus olabilecek Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilecektir. Böylelikle seçim sürecinin hukuk devleti unsuruna uygunluğu garanti edilecektir.
“SAYIŞTAY, YÜKSEK YARGI KURULUŞLARI ARASINA ALINMIŞTIR”
Sayıştay, yüksek yargı kuruluşları ortasına alınmıştır. Böylelikle demokrasinin olmazsa olmazı olan idarede şeffaflık ve hesap verirlik garanti edilmiştir. Hazırladığımız teklif yürürlüğe girdiği takdirde bugün Anayasamızın 2’nci hususunda yer alan ve değiştirilmesi yasaklanan insan haklarına saygılı, demokratik, laik, toplumsal hukuk devleti kavramları, anayasal sistemimizin temel belirleyicisi haline gelecektir. Bu sayede bütün yurttaşlarımız geleceğe inançla bakabilecekleri huzurlu bir ortama kavuşacaktır.”
